Home > Onderzoek > De collectie handschriften van klassieke Latijnse auteurs

De collectie handschriften van klassieke Latijnse auteurs

Een onderschatte schat

KBR bezit ruim 200 handschriften met Latijnse werken van auteurs uit de klassieke oudheid. Al deze handschriften hebben één ding gemeen: ze zijn (te) weinig bekend en worden zelden bestudeerd.

Sommige horen nochtans tot de oudste getuigen van een bepaald literair werk en zijn dus erg belangrijk:

  • ms. 5348-52: Cicero, Pro Archia
  • ms. 9581-95: Cicero, De senectute en Seneca, Suasoriae et controversiae
  • ms. 5369-73: Ovidius, Fasti
  • ms. 5253: Vitruvius, De architectura
  • ms. 14640: Tibullus
    ms. 5330-32: Lucanus, Bellum civile
  • ms. 10054-56: Apuleius, filosofische werken

In één geval is een fragment van een werk zelfs alleen in een Brussels handschrift overgeleverd: ms. 10615-729 is het enige handschrift ter wereld met het begin van de dialoog Vergilius orator an poeta (‘Of Vergilius eerder een redenaar dan een dichter is’) van de historicus en dichter P. Annius Florus (2de eeuw n.C.). De rest van de tekst is verloren.

Naast deze manuscripten, die voor de tekstoverlevering van groot belang zijn, bezit KBR nog een hele reeks andere interessante handschriften met klassieke Latijnse literatuur. Dit gaat van een 9de-eeuwse Vergilius (ms. 5325-27) tot een mooie 12de-eeuwse Terentius (ms. 5328-29).

KBR bezit ook een zeer verzorgde Italiaanse codex met het oeuvre van Propertius en Tibullus (ms. 14638), een exemplaar met de epigrammen van Martialis dat ca. 1470 in Leuven werd gekopieerd (ms. 1543-44) en een heel klein handschrift met het compendium van de 4de-eeuwse historicus Festus dat rond 1470 door Anselmus Adorno vanuit Rome naar Brugge werd gebracht (ms. 4659). Een deel van deze handschriften is van speciale betekenis omdat ze getuigen van het begin van het humanisme in onze streken.

 

Een poëtische behandeling van de feesten uit de Romeinse kalender en de achtergronden daarvan. Dit handschrift (ms. 5369-73) stamt uit het begin van de 11de eeuw en is afkomstig uit Gembloux.

 

Nieuwe catalogus

Dat deze handschriften niet meer aandacht krijgen, is jammer. Zelfs vakmensen als wetenschappelijke uitgevers van werken van de klassieke Latijnse schrijvers kijken te weinig naar de Brusselse handschriften. In 1896 publiceerde Paul Thomas een catalogus (Catalogue des manuscrits de classiques latins de la Bibliothèque Royale de Bruxelles), maar dit boek is nauwelijks meer te vinden. Daarom begint dr. Michiel Verweij, die werkt bij de afdeling Handschriften, met de voorbereiding van een nieuwe wetenschappelijke catalogus met beschrijvingen volgens de huidige normen.

Tegelijk met dit langdurige project verschijnen er geregeld artikelen over klassieke Latijnse handschriften, zoals over de Brusselse manuscripten van Ovidius, het Caesarhandschrift of een nieuwe editie van het fragment van Florus. Als smaakmaker verschijnt op korte termijn een voorstelling van 25 handschriften uit de hele klassieke Latijnse literatuur, Latijns panorama.

 

Meer weten over dit project?

Neem contact op met Dr. Michiel Verweij