Bron omslagillustratie: Geologische kaart van België en aangrenzende regio’s die het terrein onder het Haspengouwse slib en het Kempische zand toont op 1:800.000 / André Dumont
https://opac.kbr.be/LIBRARY/doc/SYRACUSE/22239782
Naar aanleiding van de 8ste editie van het International Geologica Belgica congres, dat van 11 tot 13 september 2024 georganiseerd wordt door de ULiège, stelde de afdeling Kaarten en Plannen van KBR een boeiende storymap samen. Deze neemt je mee door de ontwikkeling van de geologische cartografie van België van de 19de eeuw tot de Eerste Wereldoorlog.
In deze storymap ontdekt u unieke kaarten en documenten, zoals handgeschreven geologische opmetingen, die door de afdeling Kaarten en plannen van KBR bewaard worden. De toelichtingen zijn gebaseerd op archieffondsen over Belgische geologische kaarten van de 19de eeuw, eveneens uit de KBR-collectie.
In de 19de eeuw was Europa in volle industriële bloei en geologie wordt steeds belangrijker voor de economie. De Belgische overheid zag al snel het nut van geologische kennis, zowel voor de wetenschap als voor de industrie, en gaf opdracht tot het maken van een gedetailleerde geologische kaart van België.
Voor 1830 was er nog maar weinig bekend over de geologische structuur van ons land. Dankzij het baanbrekende werk van pioniers als Jean-Baptiste d’Omalius d’Halloy, André Dumont en hun opvolgers, kreeg men meer inzicht in de Belgische bodem. Het cartografisch oeuvre van Dumont droeg bij aan de internationale wetenschappelijke reputatie van België. In 1837 werd hij door de regering gevraagd een geologische kaart van België te maken. De eerste gedetailleerde kaart van de Belgische bodem op schaal 1:160.000, gepubliceerd bij Philippe Vandermaelen, werd in 1849 voorgesteld aan de Academie.
De geologische kaart op schaal 1:20.000: een turbulent verhaal
Wetenschappelijke vooruitgang maakte het noodzakelijk om een nieuwe geologische kaart van België op schaal 1:20.000, met nog meer details, te maken. In 1878 begon men aan het ambitieuze project, onder leiding van Edouard Dupont, directeur van het natuurhistorisch museum en van de dienst voor opmetingen die daartoe datzelfde jaar was opgericht. Het project werd echter het slachtoffer van academische en politieke spelletjes en werd na zeven jaar stopgezet.
Het mislukken van het project van de geologische kaart op schaal 1:20.000 werd breed uitgemeten in de pers, soms met de nodige humor, zoals blijkt uit onderstaand artikel uit de satirische krant ‘La Bombe’, van 10 mei 1879 (2de jaargang – 32e Eclat).
Enkele jaren later werd er toch een nieuw project opgezet. Tussen 1892 en 1919 verscheen een officiële geologische kaart op schaal 1:40.000, bestaande uit 226 bladen, die heel België beslaan.