Portret van Fétis door Charles Baugniet, lithografie, 1840 (Cl. 14.490 Mus.)

 

In 2021 herdenken België en de muziekwereld de 150ste verjaardag van het overlijden van François-Joseph Fétis (25 maart 1784 – 26 maart 1871). Fétis was een belangrijke figuur in de 19de-eeuwse muziekwereld in Europa; hij was een universeel man die zijn sporen heeft nagelaten op elk aspect van het muzikale leven. Vandaag bewaart KBR de persoonlijke bibliotheek van Fétis met zo’n 8.000 oude boeken. Een groot deel is online beschikbaar.

 

Een toonaangevend man van het terrein

Fétis wordt geboren in Bergen en studeert aan het conservatorium van Parijs. Hij is er bibliothecaris en docent in contrapunt. In 1833 wordt hij de eerste directeur van het conservatorium in Brussel, een functie die hij zal vervullen tot aan zijn overlijden. Tegelijk is hij ook kapelmeester van koning Leopold I.

Naast zijn activiteiten als lesgever en bestuurder sticht Fétis in 1827 ook het Revue musicale (later Revue et Gazette musicale de Paris), een van de belangrijkste tijdschriften over muziek. In 1832 organiseert hij enkele van de eerste ‘historische concerten’, themaconcerten/lezingen gewijd aan de herontdekking van muziek uit het verleden. Vandaag de dag zijn zulke concerten een courante praktijk. Fétis is ook een getalenteerd organist en componist van vele werken in verschillende genres (opera, sacrale muziek, symfonische muziek, kamermuziek enzovoort).

 

Eminent musicoloog

Fétis staat bekend als een eminent musicoloog. Hij zet zich actief in om van de musicologie een volwaardige wetenschap te maken. Zijn werk raakt aan alle aspecten van de muziek: de geschiedenis van de muziek (met zijn meesterwerk, de Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique, 1ste editie 1835-1844, 2de editie 1860-1865, 8 volumes), muziektheorie en -analyse (Traité complet de la théorie et de la pratique de l’harmonie, 1844), vulgarisering (La musique mise à la portée de tout le monde, 1830), filologie (vooral over middeleeuwse muziek), organologie, pedagogie, etnomusicologie, muziekkritiek, esthetiek enzovoort.

Fétis heeft ook een omvangrijke briefwisseling nagelaten (F-J Fétis, Correspondance, uitg. Robert Wangermée, Sprimont, Mardaga, 2006). Zijn brieven getuigen van zijn rijke en vruchtbare intellectuele uitwisselingen met heel wat belangrijke figuren van zijn tijd.

 

 

De Fétiscollectie

Fétis was een van de grootste verzamelaars van zijn tijd en liet zich daarbij leiden door zowel noodzaak als voorkeuren. Zijn collectie muziekinstrumenten wordt vandaag bewaard in het Muziekinstrumentenmuseum in Brussel (MIM). De collecties die hij verwierf als directeur van het Conservatorium van Brussel worden nog steeds ter plaatse bewaard, meer bepaald de beroemde collectie-Westphal met honderden manuscripten van C.P.E. Bach en Telemann.

De persoonlijke bibliotheek van Fétis, die hij gedurende zijn lange leven geduldig heeft aangelegd, werd door de Belgische overheid aangekocht in 1872. Ze wordt vandaag bewaard in KBR, in het fonds Fétis. Ze telt bijna 8.000 oude werken en geniet internationale bekendheid. We vinden er manuscripten (waaronder ook autografen, zoals dat van de Pièces pour la luth van J.S. Bach), oude gedrukte edities, catalogi van muziekuitgevers of ook theoretische publicaties. De catalogus van het fonds Fétis werd in 1877 uitgegeven (Catalogue de la bibliothèque de F.J. Fétis acquise par l’État belge, Brussel, C. Muquardt, herdruk bij Forni Editore in 1969).

Lees meer over het Fonds Fétis

 

 

Digitale toegang tot de collectie

Meer dan duizend werken van het fonds Fétis zijn al gedigitaliseerd. Ze zijn toegankelijk via de online catalogus en via de digitale bibliotheek Belgica. De digitalisering is nog steeds bezig, dus de databank wordt geregeld aangevuld.

Bekijk de gedigitaliseerde Fétiscollectie