De Belgische fotoroman: het lokale hergebruik van een Europese culturele praktijk
Het interdisciplinaire onderzoeksproject PHOTO-LIT, dat in oktober 2017 van start is gegaan, behelst een samenwerking tussen KBR, de KU Leuven en de Universiteit van Luik, en wordt gefinancierd door het kaderprogramma BRAIN-be van het federaal Wetenschapsbeleid.
Fotoroman onder de loep
Het onderzoek spitst zich toe op de Belgische fotoroman, een medium dat ondanks een omvangrijke en gevarieerde productie in Belgische magazines vanaf de jaren 1950 nauwelijks wetenschappelijke aandacht heeft gekregen, dit in tegenstelling tot de Italiaanse en Franse fotoroman, het stripverhaal en de graphic novel.
De bedoeling van de onderzoekers is tweeledig:
- Vanuit een Europees perspectief de vorm, betekenis, relevantie en geschiedenis van de Belgische fotoroman blootleggen als bijzonder erfgoed in een tijdperk van massacultuur en technologische modernisering.
- Nieuwe methodes ontwikkelen rond de digitale verspreiding en de toegankelijkheid van dit medium via een wetenschappelijke en duurzame portaalwebsite over de Belgische fotoroman.
Uitgebreid onderzoekscorpus
Het overgrote deel van de Belgische fotoromans bevindt zich, mede dankzij de instelling van het wettelijk depot in 1966, in de collecties van KBR. Het gaat hoofdzakelijk om drie weekbladen:
- De fotoromans van onder meer Hubert Serra in het magazine Femmes d’Aujourd’hui en zusterblad Het Rijk der Vrouw, waarbij het onderzoek zich zal toespitsen op de periode 1961-1981.
- De fotoromans van Jean-Michel Charlier en andere auteurs verbonden aan uitgeverij Dupuis in Les Bonnes Soirées, die in het Nederlands verschenen in het Vlaamse magazine Mimosa. Van deze collectie, die bijzonder interessant is omdat ze de hechte banden tussen de fotoroman en het striphaal in de Belgische context aantoont, zal de hele productie tussen 1957 en 1971 voorwerp van onderzoek uitmaken.
- Ook de fotoromans die in de periode 1975-1995 verschenen in het Vlaamse magazine Joepie zullen onderzocht worden. Dit tweewekelijks blad, dat zich voornamelijk richtte op vrouwelijke adolescenten tussen 12 en 18 jaar, publiceerde in de jaren 1970 en 1980 fotoromans waarin lokale showbizzsterren figureerden, waardoor ze een Belgische verschijningsvorm zijn van de TéléPoche formule die de fotoroman in Frankrijk vanaf de jaren 1960 verjongde.
Multimediaal online archief
KBR zal in eerste instantie de taak op zich nemen om dit corpus op hoge kwaliteit te scannen en wetenschappelijk te beschrijven. Het einddoel is dat ze beschikt over een volledige en gedetailleerde digitale versie van de fotoroman in toonaangevende Belgische populaire magazines.
Dit kan worden aangevuld met materiaal uit privécollecties, dat zo nodig volgens de standaarden van KBR zal worden gescand.
De digitale bestanden worden op de KBR-server bewaard en zullen gepubliceerd worden als een taaloverschrijdend, poly-chronologisch en multimediaal online archief op de PHOTO-LIT website, onder beheer van KBR. Om de internationale zichtbaarheid te verruimen wordt PHOTO-LIT ook geïntegreerd in Europeana Photography en PhotoConsortium.
Tentoonstelling
Ter afsluiting van dit vier jaar durende project vindt in de universiteitsbibliotheek van de KU Leuven een tentoonstelling over de Belgische fotoroman plaats, van 19 maart tot en met 8 mei 2021.
Bekijk fotoromans uit de collectie