Brussel is in Bourgondië

Op het kantelmoment tussen middeleeuwen en moderne tijd verwerven de hertogen van Bourgondië talrijke grondgebieden gelegen tussen Dijon en de Noordzee. Ze vormen een nieuwe machtige, welvarende en moderne staat, die tegelijkertijd ook vergankelijk is.

De Zuidelijke Nederlanden

In de 15de eeuw bestaat het grondgebied van het huidige België uit talrijke vorstendommen die stuk voor stuk verschillend zijn. De kaart die u hier ziet toont aan dat dit geheel  – of beter gezegd, deze mozaïek – niet overeenkomt met de huidige grenzen. Het grondgebied strekt zich uit tot in het Noorden van Frankrijk en het zuiden van Nederland. Het wordt door historici de ‘Zuidelijke Nederlanden’ genoemd.

Alles begint met een huwelijk

Gent, 19 juni 1369. Het is feest! Filips de Stoute, broer van de koning van Frankrijk en hertog van Bourgondië, treedt in het huwelijk met Margareta van Male, de enige dochter van de graaf van Vlaanderen. Hun huwelijk verenigt Bourgondië voor meer dan een eeuw met de Zuidelijke Nederlanden.

Door huwelijken, aankopen en erfenissen breiden hun nakomelingen de Bourgondische macht uit in de Zuidelijke Nederlanden. Ze slagen erin om de noordelijke en zuidelijke delen van hun grondgebieden bijna helemaal aan elkaar te verbinden. De machtsuitbreiding van deze nieuwe staat wordt op 5 januari 1477 echter abrupt beëindigd, wanneer hertog Karel – die later de bijnaam ‘de Stoute’ krijgt – sneuvelt tijdens een veldslag bij Nancy.

Het geslacht noch de macht van de hertogen van Bourgondië houdt op te bestaan na de slag bij Nancy. Integendeel, Keizer Karel V is niemand anders dan de kleinzoon van Maria van Bourgondië, dochter van Karel de Stoute.

Een rijk en welvarend grondgebied

De welvaart van de Zuidelijke Nederlanden steunt op de opbrengst van de rijke landbouwgronden en de producten van ambachtslieden. Lakens en stoffen van de wevers in het noorden, stukken edelsmeedkunst en metalen voorwerpen uit de Maasstreek worden geëxporteerd naar heel Europa.

Steden als Gent, Brugge, Antwerpen en Brussel behoren tot de belangrijkste internationale handelscentra. De producten van hun rijke landbouwgronden dragen bij tot de welvaart van deze streken en versterken de macht van hun heersers.

Oogstscène in de kalender van het Hennessy-getijdenboek, in de maand augustus. ms. II 158

Brussel als decor

In de handschriften van de hertogen en hertoginnen komen geregeld Brusselse gebouwen voor. Een voorbeeld is de kapittelkerk (vandaag kathedraal) van Sint-Michiels en Sint-Goedele in een handschrift dat toebehoorde aan hertogin Margareta van York, de tweede echtgenote van Karel de Stoute.

Margaretha van York in gebed voor de kerk van Sint-Goedele te Brussel. Benois seront les misericordieux. ms. 9296

Maak kennis met het KBR museum aan de hand van een reeks weetjes die u meevoeren naar de tijd van de Bourgondische hertogen. Ontdek de kennis die verborgen zit in de handschriften van de Librije en kom meer te weten over de thema’s in het museum.

Ontdek het KBR museum Koop uw museumticket