KBR museum: een schat aan kennis

België verbergt al 600 jaar een schat

Zeshonderd jaar geleden regeren de hertogen van Bourgondië over Brussel. Deze rijke en machtige vorsten en gecultiveerde mecenassen stellen een schat samen die ook vandaag nog weet te boeien: de Librije, een unieke en kostbare verzameling verluchte handschriften.

Heel wat van deze meesterwerken wisten de tand des tijds te doorstaan en kunt u vandaag bewonderen in het KBR museum

Maak kennis met het KBR museum aan de hand van een reeks weetjes die u meevoeren naar de tijd van de Bourgondische hertogen. Ontdek de kennis die verborgen zit in de handschriften van de Librije en kom meer te weten over de thema’s in het museum.

Pas op voor konijnen

Dieren zijn alomtegenwoordig in de handschriften van de hertogen van Bourgondië. Het konijn heeft in de middeleeuwen echter geen vertederende en onschuldige reputatie. Het staat bekend als een losbandig en wellustig beest waarvoor je beter op je hoede bent. Voorzichtig!

Geschiedenisboeken liegen

De boeken van de hertogen vertellen vooral ‘de waarheid van de hertogen’. Zij presenteren zichzelf als de verre afstammelingen van grote helden en als legitieme erfgenamen van gebieden die ze door allerlei manoeuvres hebben verworven. In geschiedenisboeken staan ze afgebeeld terwijl ze vechten met draken, terwijl die toen natuurlijk ook niet bestonden.

Echt of verzonnen?

De middeleeuwen zijn om je dood te lachen

Hoewel de middeleeuwse samenleving diep doordrongen is van religie, lijken de middeleeuwen in handschriften meestal veel grappiger dan we ons voorstellen. De iconografie die we vinden in de randversieringen van 15de-eeuwse boeken zit vol met satirische grappen.

Lach mee

Een boek doodt 50 schapen

Het middeleeuws handschrift is meestal geschreven op perkament, dus op dierenhuid. Het perkament is gemaakt van geiten-, schapen- of kalfshuid. Het aantal huiden dat nodig is, hangt af van het formaat en het soort boek, maar voor bijna elk handschrift is er een hele kudde nodig.

Volg de kudde

Religie is overal

Religie drukt haar stempel op de middeleeuwse samenleving. Dat komt tot uiting in alle kunstvormen, maar op verschillende manieren. De religie van de elite is doordrongen van mystiek, maar parallel bestaat er een religie die gekenmerkt wordt door de cultus van heiligen en populaire legendes.

Halleluja, vertel me meer

Het beste van de Vlaamse primitieven vind je in boeken

De hertogen van Bourgondië doen een beroep op de grootste kunstenaars uit hun tijd. Iedereen kent Jan van Eyck, maar de miniaturisten die de boeken verluchten, moeten zeker niet voor hem onderdoen. Sommigen beweren dat de mooiste schilderijen van Vlaamse primitieven misschien wel die zijn die we in de handschriften terugvinden.

Duik in de boeken

Er zijn roze olifanten gespot

De middeleeuwse fantasiewereld staat bol van wonderlijke wezens. Antropomorfe dieren en hybride wezens bevolken de marges van handschriften, waar vrolijk de spot wordt gedreven met de gevestigde orde. Miniaturen vertonen wonderbaarlijke monsters uit verre landen die droombeelden over het onbekende verbeelden.

Spot mee olifanten

Kopiëren is geen misdrijf

Tot de uitvinding van de drukkunst was kopiëren de enige manier om teksten te reproduceren. Duizenden mannen en vrouwen kopiëren in de middeleeuwen teksten van handschriften. In de 15de eeuw is kopiëren noodzakelijk om teksten te verspreiden en dus helemaal geen misdrijf.

Naar het origineel

Brussel is in Bourgondië

Aan het einde van de middeleeuwen is het grondgebied van het huidige België verdeeld in verschillende politieke entiteiten. De hertogen van Bourgondië breiden hun macht uit over deze gebieden vanaf het begin van de 15de eeuw. Ongeveer zeshonderd jaar geleden regeren ze over Brussel.

Reis naar Bourgondië

De hertog is een grootmeester

Hoewel we niet met zekerheid kunnen zeggen dat hertog Filips de Goede wel eens schaakte, had hij een handboek over het spel in zijn bibliotheek. Haalde hij soms politieke inspiratie uit het schaakspel?

Schaakmat!

Een boek tart de tijd

De handschriften uit de bibliotheek van de Bourgondische hertogen zijn kleine tijdmachines: ze geven ons een unieke inkijk in de 15de eeuw én in het wereldbeeld van hun eigenaars.

Reis door de tijd

De Lage Landen hebben veel noten op hun zang

De Lage Landen geven de toon aan in het muzikale landschap van de 15de eeuw, met als exportproduct bij uitstek de Franco-Vlaamse polyfonie. Ook de hertogen van Bourgondië weten meerstemmige muziek te appreciëren.

Beluister de 15de eeuw