European Network of Written Heritage / Low Countries
In het kader van het programma ‘Internationale netwerken van de Belgische federale wetenschappelijke instellingen’, gesponsord door Belspo (Federaal Wetenschapsbeleid – Oproep 2018, Erfgoed) heeft KBR een subsidie verkregen om in 2019-2020 een netwerk tot stand te brengen rond het geschreven erfgoed uit de middeleeuwen en de moderne tijd (handschriften en oude drukken) en de toepassing van Digital Humanities daarbij.
In het kader van het geschreven patrimonium hebben de Digital Humanities voornamelijk betrekking op:
- De digitalisering van oude documenten en het voorzien van deze digitale versies van metadata die het opsporen en de vergelijking hiervan vergemakkelijken (in IIIF-formaat)
- De publicatie van oude bronnen in de vorm van elektronische edities in XML-TEI, of dit nu gaat over oude inventarissen of erudiete werken uit het Ancien Régime met betrekking tot teksten en hun geschiedenis
- Het virtueel herstellen van oude documenten die in de vorm van fragmenten tot ons zijn gekomen
- De virtuele reconstructie van oude collecties die verdwenen of verspreid zijn geraakt
- De studie van de circulatie van boeken, teksten en ideeën dankzij geografische informatiesystemen
- Het verzamelen van inlichtingen over handschriften, oude drukken en voormalige collecties in databases die online toegankelijk zijn
Het observatorium van het geschreven erfgoed is een portaal dat al deze werkinstrumenten en bronnen samenbrengt. Tegelijkertijd kan dit portaal interessante bronnen signaleren, initiatieven in dit domein recenseren of hulpmiddelen aanbieden aan de wetenschappelijke gemeenschap om de ontwikkeling van dergelijke instrumenten mogelijk te maken of erbij te assisteren.
De realisering hiervan ontsluit het geschreven patrimonium voor het groot publiek, maar stelt ook wetenschappers in staat inlichtingen uit de eerste hand te verkrijgen en draagt zo bij aan de ontwikkeling van nieuwe vormen van samenwerking en onderzoeksdynamieken.
Het doel van dit netwerk is de realisering van een dergelijk observatorium voor de geschreven cultuur voor het geheel van de voormalige Nederlanden, zowel voor handschriften als voor de oudste drukken. Het beoogde gebied bestaat essentieel uit de Beneluxlanden, samen met de aangrenzende streken in Noord-Frankrijk en Noordwest-Duitsland, in een breder Europees en mondiaal verband.
Doelstellingen van het netwerk
Het beoogde netwerk wordt gecreëerd op twee niveaus. In eerste instantie wordt een wetenschappelijke belangengroep ‘Lage Landen’ opgericht met KBR en andere Belgische partners (in eerste instantie de Universiteit Gent en Universiteit Namen, Centre PraMÉ). Daarna kunnen andere instellingen binnen de Benelux, zoals de Bibliothèque nationale de Luxembourg, aansluiten. Zij kan het netwerk informatie bezorgen over activiteiten rond het schriftelijk patrimonium in Luxemburg en de ‘Grande Région’ (Noordoost-Frankrijk en Noordwest-Duitsland).
Deze partners zullen, samen met de Campus Condorcet (een internationale en educatieve infrastructuur voor de humane en sociale wetenschappen) het netwerk vormen van het zogenaamd Europees observatorium voor geschreven erfgoed (European Observatory of Written Heritage – EOWH). In het kader van Biblissima, een internationale portaal dat gehost wordt bij de Campus Condorcet, kunnen inhoud en bronnen vanuit KBR en andere partners uit de Lage Landen in dit gemeenschappelijk portaal worden geïntegreerd.
Perspectieven op de lange termijn met het oog op internationale wetenschappelijke samenwerking
De latere stappen voor de implementatie van het EOWH-netwerk en EOWH/LC-netwerk vallen buiten de huidige Belspo-subsidie. De technische aanpassing van het ‘Biblissima France’-portaal valt onder de verantwoordelijkheid van Campus Condorcet.
De partners zullen later aan een vervolgprogramma deelnemen dat voortkomt uit het internationale Biblissima-portaal.
Overleg met werkgroepen
Op 23 en 24 november 2021 vindt in KBR een overleg plaats over de behoefte aan een netwerk, de verwachtingen errond en de mogelijke activiteiten die zo’n netwerk in de toekomst zou kunnen organiseren.
Contact
Dr. Lucien Reynhout, Afdeling Handschriften – yhpvra.erlaubhg@xoe.or
Dr. Michiel Verweij, Afdeling Kostbare Werken – zvpuvry.irejrvw@xoe.or